جایگاه عدم‌النفع در نظام حقوقی ایران

زندگی پیچیده اجتماعی روابط حقوقی مختلفی را پدید می­آورد. از جمله این روابط، مسؤولیت حقوقی یک شخص در برابر شخص دیگر است. مسؤولیت فوق گاه در نتیجه تخلف از ایفای تعهد قراردادی به­وجود می­آید و گاه به صرف خسارتی که شخص به دیگری وارد کرده است، مطرح می­­شود. ضرری که در نتیجه فعل یا ترک فعل زیان­آور به شخص وارد می‌شود ممکن است مادی یا معنوی باشد. ضرر مادی نیز خود بر دو قسم است: از دست­ دادن مال یا محروم ماندن از نفع که بیشتر تحت عنوان «عدم‌النفع» مورد بحث واقع می‌شود و از اهمیت بسزایی برخوردار است. دلیل این اهمیت آن است که اگر­چه این دسته از خسارات بخش وسیعی از ضررهای وارده بر شخص را تشکیل ­می­دهند، اما از یک­سو در قابلیت مطالبه آن مباحث فراوانی وجود دارد و از سوی دیگر قانون­گذار در برهه­های زمانی مختلف واکنش­های متعددی را در برابر آن ابراز کرده است. بر این اساس و با­ توجه به اینکه پیرامون عدم­النفع مسائل متعددی قابل طرح است که در عرصه قوانین به آنها اشاره نشده است، از جمله اقسام عدم‌النفع، تفکیک آن از تفویت منفعت و نظایر آن، در تحقیق حاضر سعی شده است مهم­ترین مباحث شکافته شود و مورد تحلیل علمی قرار­ گیرد.